Nowy Rozdział II, I Biennale ZPAP Toruń 2017
MULTIGEST
technika własna, obiekty multimedialne, 6xbox
Pełny tekst z poszczególnych instalacji:
Tekst 1
Gesty
Komunikowanie się niewerbalne oznacza przekaz informacji bez użycia słowa pisanego, za pomocą statycznych i dynamicznych właściwości ciała. Zjawisko to nazywa się mową ciała. Komunikowanie niewerbalne jest ciągłe, powszechne oraz często nadawane i odbierane nieświadomie. Nie można całkowicie zatrzymać procesu nadawania informacji niewerbalnych. Badania i obserwacje udowadniają, iż gest jest nośnikiem myśli oraz idei. Często w czasie wypowiedzi gest wyprzedza słowo, nie obrazuje go, lecz sam niesie daną treść. Znaczenie gestu zajmuje miejsce równorzędne ze znaczeniem słowa, a nie jest tylko i wyłącznie jego tłem. Co więcej, zarówno gest, jak i w ogóle aktywność fizyczna, pomagają w formułowaniu przekazu słownego i ułatwiają wypowiadanie się. Trzeba również zwracać uwagę na kierunkowość. Niezwykle ważna i wiele mówiąca odbiorcy jest właśnie spójność kierunku nadawania poszczególnych komunikatów. Jeśli rozmówca jest autentyczny (nie kłamie, mówi szczerze) w jego słowach, zachowaniu, gestach nie będzie widać wahania, wszystko będzie grało, całość przekazu –przez co rozumiemy zarówno komunikację werbalną jak i język ciała – charakteryzować się będzie spójnością, jedno liniowością, płynnością, dając odbiorcy poczucie naturalności. Mówiący będzie w tym samym kierunku patrzył, gestykulował. Patrzący w lewo gestykulował będzie również w lewo, jeśli zaś nagle zacznie gestykulować w prawo nie zmieniając kierunku patrzenia oraz ustawienia reszty ciała odczujemy pewien dyskomfort i zapewne zastanowimy się czy aby nadal jest z nami szczery. To samo dotyczy ustawienia całego ciała. Jeśli ktoś mówi, że szczerze czegoś żałuje, przykro mu (dla takiego stanu charakterystyczna jest pochylona do przodu sylwetka, może być lekko skulona) a jego sylwetka w tym samym momencie odchyla się do tyłu, ramiona unoszą lekceważąco - ewidentnie mamy do czynienia z kłamstwem i nieszczerością, choć werbalnie osoba twierdzi, że żałuje jej ciało sygnalizuje nam, że jest zupełnie inaczej.
Tekst 2
Gesty prototypowe
Metafory gestualne przedstawiają abstrakcyjne idee w sposób wizualny, obrazowy. Prototypy, są to najczęściej i najszybciej kojarzeni, a więc najbardziej typowi dla danego gatunku reprezentanci (np. dla ptaków będzie to wróbel). Kurczaki, strusie i pingwiny, to także ptaki, ale nie są one głównymi członkami kategorii. Są jednak ptakami, wykazują bowiem wystarczające podobieństwo rodzinne do prototypu. Teorię prototypów zastosować można również, gdy mówimy o gestach i zachowaniach człowieka. Kciuk podniesiony w górę w większości wypadków będzie niósł przekaz pozytywny (znaczyć może m.in.: wygraną, zgodę). Gest objęcia się rękami i trzęsienia oznacza po prostu zimno. Gesty towarzyszą nam od początku życia. Uśmiech, wskazywanie palcem czy machanie to jedne z najwcześniej pojawiających się i używanych gestów. Na początku, gdy dziecko jest małe, całą jego drogą i sposobem komunikacji jest właśnie mowa niewerbalna. Słowa przychodzą dopiero później, a mimo to, od narodzin skutecznie komunikujemy się z otoczeniem. Proste, czytelne gesty to właśnie gesty prototypowe. Charakteryzują się głównie tym, że łatwo je odczytać i zinterpretować, często niezależnie od kręgu kulturowego, sposobu wychowania czy nawyków. Dziecko wskazujące palcem na przedmiot, bez słów mówi czego potrzebuje, co mu podać i jest rozumiane, przez co wykształca się w człowieku nawyk wskazywania na przedmioty, o których mówi, myśli, których pragnie. Zakrywając sobie usta, bądź krzyżując palce małe dziecko niechcący mówi nam, że kłamie. Machanie ręką to gest odczytywany jako powitanie lub pożegnanie (w zależności od sytuacji, której towarzyszy), natomiast podniesiony kciuk wyraża aprobatę, opuszczony w dół to znak dezaprobaty, niezadowolenia, kciuk i palec wskazujący złączone na kształt litery \”o\” to także gest zgody – znaczący ok., w porządku. Do gestów powszechnie rozumianych i bezbłędnie interpretowanych należą między innymi otwarte szeroko ramiona i dłonie skierowane do rozmówcy – gest charakteryzujący postawę otwartą, czy znak zwycięstwa (kiedy palec serdeczny i środkowy ułożone są w literę v, a środek dłoni skierowany jest do zewnątrz).
Tekst 3
Mikrogesty
Gesty i mimikę człowiek interpretuje często nieświadomie, zdarza się tak, gdy mamy do czynienia z mikroruchami, które dla wprawnego obserwatora znaczą niezwykle dużo i są niezbędne dla prawidłowej oraz wnikliwej oceny, natomiast dla innych (choć odpowiednio zinterpretują oni dany mikroruch), jego istnienie pozostanie nieświadome. Wynika to z faktu, iż mikroruchy trwają zaledwie kilka sekund. Mikroruchy nie pojawiają się bez powodu. Są cielesnym zaworem treści zatajonych przez umysł. Ciało reaguje mikroruchami zawsze wtedy, gdy nie zgadza się ze słowami wypowiadanymi przez usta. Rozróżniamy 3 rodzaje mikroruchów: mikrofiksacje, mikropieszczoty i mikroswędzenie. Najczęściej spotykanymi i zauważalnymi są mikroswędzenia, odczuwane fizycznie a związane ze sprzeciwem, niepewnością, chęcią zatajenia czegoś, skupienia się. Następują w chwili dysonansu pomiędzy słowem a myślą. W momencie, gdy nie zgadzamy się z rozmówcą, a z jakiś powodów nie możemy zaprotestować, bądź mówimy nieprawdę, nasze ciało wysyła do mózgu sygnał objawiający się czymś w rodzaju swędzenia, dlatego też nieświadomie drapiemy się (miejsce drapania warunkuje sytuacja). Także sposób drapania i jego kierunek ma znaczenie. Drapiąc się do siebie, np. w kierunku środka twarzy, zamykamy się, uciekamy wewnątrz siebie, odgradzamy się od rozmówcy, natomiast drapiąc się od siebie wyrażamy m.in. otwartość. Istotne są również strony ciała, które są przez nas drapane – strona lewa, gdy myślimy emocjonalnie (związana z prawą półkulą mózgu), strona prawa, gdy zmagamy się z problemem natury umysłowej, z logiką (odpowiada za to lewa półkula). I co ważne, ręczność człowieka nie ma w tym wypadku znaczenia, obojętnie czy drapie się człowiek lewo czy praworęczny. Innym wyznacznikiem gestów nieświadomych, a jakże czytelnych są gesty z grupy mikrofiksacji, które w przeciwieństwie do mikroswędzenia związane są ze stanem otworzenia się na drugiego człowieka, skupieniu na nim i jego przekazie). Wtedy nasze ciało doświadcza mikrofiksacji – pozostaje w bezruchu zajęte słuchaniem i interpretowaniem. Trzeci rodzaj mikroruchów to mikropieszczoty, związane ze zmysłami oraz wnętrzem człowieka, który je wykonuje. Charakteryzują się tym, iż mają na celu wzmocnienie odczucia, skojarzenie z czymś przyjemnym, miłym. Gdy słuchamy przekazujemy mikropieszczotami zbliżenie się do mówiącego, sprawiając tym samym jemu i sobie przyjemność. Ale znowu zarówno mikrofiksacje, mikropieszczoty, jak i mikroswędzenia odczytywane powinny być zawsze w kontekście wypowiedzi i postawy.
Tekst oparty na własnej pracy magisterskiej i późniejszych badaniach.
Katarzyna Rumińska, 2017
technika własna, obiekty multimedialne, 6xbox
Pełny tekst z poszczególnych instalacji:
Tekst 1
Gesty
Komunikowanie się niewerbalne oznacza przekaz informacji bez użycia słowa pisanego, za pomocą statycznych i dynamicznych właściwości ciała. Zjawisko to nazywa się mową ciała. Komunikowanie niewerbalne jest ciągłe, powszechne oraz często nadawane i odbierane nieświadomie. Nie można całkowicie zatrzymać procesu nadawania informacji niewerbalnych. Badania i obserwacje udowadniają, iż gest jest nośnikiem myśli oraz idei. Często w czasie wypowiedzi gest wyprzedza słowo, nie obrazuje go, lecz sam niesie daną treść. Znaczenie gestu zajmuje miejsce równorzędne ze znaczeniem słowa, a nie jest tylko i wyłącznie jego tłem. Co więcej, zarówno gest, jak i w ogóle aktywność fizyczna, pomagają w formułowaniu przekazu słownego i ułatwiają wypowiadanie się. Trzeba również zwracać uwagę na kierunkowość. Niezwykle ważna i wiele mówiąca odbiorcy jest właśnie spójność kierunku nadawania poszczególnych komunikatów. Jeśli rozmówca jest autentyczny (nie kłamie, mówi szczerze) w jego słowach, zachowaniu, gestach nie będzie widać wahania, wszystko będzie grało, całość przekazu –przez co rozumiemy zarówno komunikację werbalną jak i język ciała – charakteryzować się będzie spójnością, jedno liniowością, płynnością, dając odbiorcy poczucie naturalności. Mówiący będzie w tym samym kierunku patrzył, gestykulował. Patrzący w lewo gestykulował będzie również w lewo, jeśli zaś nagle zacznie gestykulować w prawo nie zmieniając kierunku patrzenia oraz ustawienia reszty ciała odczujemy pewien dyskomfort i zapewne zastanowimy się czy aby nadal jest z nami szczery. To samo dotyczy ustawienia całego ciała. Jeśli ktoś mówi, że szczerze czegoś żałuje, przykro mu (dla takiego stanu charakterystyczna jest pochylona do przodu sylwetka, może być lekko skulona) a jego sylwetka w tym samym momencie odchyla się do tyłu, ramiona unoszą lekceważąco - ewidentnie mamy do czynienia z kłamstwem i nieszczerością, choć werbalnie osoba twierdzi, że żałuje jej ciało sygnalizuje nam, że jest zupełnie inaczej.
Tekst 2
Gesty prototypowe
Metafory gestualne przedstawiają abstrakcyjne idee w sposób wizualny, obrazowy. Prototypy, są to najczęściej i najszybciej kojarzeni, a więc najbardziej typowi dla danego gatunku reprezentanci (np. dla ptaków będzie to wróbel). Kurczaki, strusie i pingwiny, to także ptaki, ale nie są one głównymi członkami kategorii. Są jednak ptakami, wykazują bowiem wystarczające podobieństwo rodzinne do prototypu. Teorię prototypów zastosować można również, gdy mówimy o gestach i zachowaniach człowieka. Kciuk podniesiony w górę w większości wypadków będzie niósł przekaz pozytywny (znaczyć może m.in.: wygraną, zgodę). Gest objęcia się rękami i trzęsienia oznacza po prostu zimno. Gesty towarzyszą nam od początku życia. Uśmiech, wskazywanie palcem czy machanie to jedne z najwcześniej pojawiających się i używanych gestów. Na początku, gdy dziecko jest małe, całą jego drogą i sposobem komunikacji jest właśnie mowa niewerbalna. Słowa przychodzą dopiero później, a mimo to, od narodzin skutecznie komunikujemy się z otoczeniem. Proste, czytelne gesty to właśnie gesty prototypowe. Charakteryzują się głównie tym, że łatwo je odczytać i zinterpretować, często niezależnie od kręgu kulturowego, sposobu wychowania czy nawyków. Dziecko wskazujące palcem na przedmiot, bez słów mówi czego potrzebuje, co mu podać i jest rozumiane, przez co wykształca się w człowieku nawyk wskazywania na przedmioty, o których mówi, myśli, których pragnie. Zakrywając sobie usta, bądź krzyżując palce małe dziecko niechcący mówi nam, że kłamie. Machanie ręką to gest odczytywany jako powitanie lub pożegnanie (w zależności od sytuacji, której towarzyszy), natomiast podniesiony kciuk wyraża aprobatę, opuszczony w dół to znak dezaprobaty, niezadowolenia, kciuk i palec wskazujący złączone na kształt litery \”o\” to także gest zgody – znaczący ok., w porządku. Do gestów powszechnie rozumianych i bezbłędnie interpretowanych należą między innymi otwarte szeroko ramiona i dłonie skierowane do rozmówcy – gest charakteryzujący postawę otwartą, czy znak zwycięstwa (kiedy palec serdeczny i środkowy ułożone są w literę v, a środek dłoni skierowany jest do zewnątrz).
Tekst 3
Mikrogesty
Gesty i mimikę człowiek interpretuje często nieświadomie, zdarza się tak, gdy mamy do czynienia z mikroruchami, które dla wprawnego obserwatora znaczą niezwykle dużo i są niezbędne dla prawidłowej oraz wnikliwej oceny, natomiast dla innych (choć odpowiednio zinterpretują oni dany mikroruch), jego istnienie pozostanie nieświadome. Wynika to z faktu, iż mikroruchy trwają zaledwie kilka sekund. Mikroruchy nie pojawiają się bez powodu. Są cielesnym zaworem treści zatajonych przez umysł. Ciało reaguje mikroruchami zawsze wtedy, gdy nie zgadza się ze słowami wypowiadanymi przez usta. Rozróżniamy 3 rodzaje mikroruchów: mikrofiksacje, mikropieszczoty i mikroswędzenie. Najczęściej spotykanymi i zauważalnymi są mikroswędzenia, odczuwane fizycznie a związane ze sprzeciwem, niepewnością, chęcią zatajenia czegoś, skupienia się. Następują w chwili dysonansu pomiędzy słowem a myślą. W momencie, gdy nie zgadzamy się z rozmówcą, a z jakiś powodów nie możemy zaprotestować, bądź mówimy nieprawdę, nasze ciało wysyła do mózgu sygnał objawiający się czymś w rodzaju swędzenia, dlatego też nieświadomie drapiemy się (miejsce drapania warunkuje sytuacja). Także sposób drapania i jego kierunek ma znaczenie. Drapiąc się do siebie, np. w kierunku środka twarzy, zamykamy się, uciekamy wewnątrz siebie, odgradzamy się od rozmówcy, natomiast drapiąc się od siebie wyrażamy m.in. otwartość. Istotne są również strony ciała, które są przez nas drapane – strona lewa, gdy myślimy emocjonalnie (związana z prawą półkulą mózgu), strona prawa, gdy zmagamy się z problemem natury umysłowej, z logiką (odpowiada za to lewa półkula). I co ważne, ręczność człowieka nie ma w tym wypadku znaczenia, obojętnie czy drapie się człowiek lewo czy praworęczny. Innym wyznacznikiem gestów nieświadomych, a jakże czytelnych są gesty z grupy mikrofiksacji, które w przeciwieństwie do mikroswędzenia związane są ze stanem otworzenia się na drugiego człowieka, skupieniu na nim i jego przekazie). Wtedy nasze ciało doświadcza mikrofiksacji – pozostaje w bezruchu zajęte słuchaniem i interpretowaniem. Trzeci rodzaj mikroruchów to mikropieszczoty, związane ze zmysłami oraz wnętrzem człowieka, który je wykonuje. Charakteryzują się tym, iż mają na celu wzmocnienie odczucia, skojarzenie z czymś przyjemnym, miłym. Gdy słuchamy przekazujemy mikropieszczotami zbliżenie się do mówiącego, sprawiając tym samym jemu i sobie przyjemność. Ale znowu zarówno mikrofiksacje, mikropieszczoty, jak i mikroswędzenia odczytywane powinny być zawsze w kontekście wypowiedzi i postawy.
Tekst oparty na własnej pracy magisterskiej i późniejszych badaniach.
Katarzyna Rumińska, 2017
Galeria ZPAP
Data: 12.05-22.05.2017
ul. Ducha Świętego 8, Toruń |